Ο Νικόλαος Μήτρου, Ομότιμος Καθηγητής ΣΗΜΜΥ ΕΜΠ, συνεισφέρει στη διαβούλευση του σχεδίου για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2026-2030, με το παρακάτω κείμενο (βλ. και https://www.opengov.gr/minfin/?p=13706#comments):
………………………………………………………………………………………………………………..
Ένας τομέας που πρέπει να ενισχυθεί στο νέο ΕΠΑ είναι τα Ανοικτά Αποθετήρια Γνώσης (Open Knowledge Repositories) με:
(α) αξιοποίηση/επέκταση υφιστάμενων δομών/Αποθετηρίων και
(β) ενοποίησή τους σε ένα πλήρως διασυνδεδεμένο εθνικό οικοσύστημα γνώσης. Μπορεί να ενταχθεί ως ειδικός στόχος στον Αναπτυξιακό Στόχο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού, με συμβολή ωστόσο και σε άλλους Στόχους, όπως «Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη» και «Καινοτομία-Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα».
Εισαγωγική αιτιολογία:
Στη σύγχρονη οικονομία της γνώσης, η ανταγωνιστικότητα ενός κράτους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητά του να παράγει, να διαχέει και να αξιοποιεί τη γνώση ως στρατηγικό πόρο. Το κεφάλαιο γνώσης (knowledge capital) αποτελεί βασικό συντελεστή ανάπτυξης, ενίσχυσης της καινοτομίας και προαγωγής της κοινωνικής συνοχής.
Η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα σε τομείς όπως η ψηφιακή διακυβέρνηση και η ανοικτή πρόσβαση, ωστόσο απαιτείται συνολική και ενιαία εθνική στρατηγική για την οργάνωση όλων των πηγών και ροών γνώσης σε ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα.
Κύριος στόχος:
Η δημιουργία μιας Εθνικής Υποδομής Κεφαλαίου Γνώσης η οποία:
(α) Ενοποιεί την παραγωγή, διάθεση και αξιοποίηση της γνώσης.
(β) Διευκολύνει την προσαρμογή και χρήση προηγμένων εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης.
(γ) Συνδέει εκπαίδευση – έρευνα – καινοτομία – οικονομία.
(δ) Παρέχει ανοικτή πρόσβαση σε πολίτες, επιστήμονες και επιχειρήσεις και διευκολύνει τη διά βίου εκπαίδευση και επανεκπαίδευση (reskilling).
(ε) Μετατρέπει τη γνώση σε βιώσιμη ανάπτυξη και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Χρονικός ορίζοντας: Έως το 2030 η Ελλάδα να διαθέτει ένα πλήρως διασυνδεδεμένο εθνικό οικοσύστημα γνώσης.
Στρατηγικοί άξονες υλοποίησης:
1. Ανοικτά Αποθετήρια και Πηγές Γνώσης – συνεχής εμπλουτισμός
2. Ψηφιακή Υποδομή & Διαλειτουργικότητα – λειτουργική ενοποίηση των Αποθετηρίων
3. Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Ψηφιακές Δεξιότητες – για τη λειτουργία και χρήση
4. Διακυβέρνηση και Στρατηγικός Συντονισμός – όργανα διοίκησης και χάραξης πολιτικής
5. Καινοτομία και Μεταφορά Τεχνογνωσίας – δράσεις αξιοποίησης της γνώσης στην παραγωγή
Υφιστάμενες δομές ανοικτού περιεχομένου:
* data.gov.gr – Ανοικτά κυβερνητικά δεδομένα
* ΚΑΛΛΙΠΟΣ – Ανοικτά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα
* Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ)
* Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Αποθετήρια
* Εκπαιδευτικά Αποθετήρια (Open eClass, Photodentro, …)
* …
Εμπλεκόμενοι φορείς:
(i) Υπουργείο Παιδείας
(ii) Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης
(iii) ΓΓ Έρευνας & Καινοτομίας
(iv) Πανεπιστήμια & Ερευνητικά Κέντρα
(v) Επιχειρηματικοί φορείς
Βιβλιογραφικές πηγές:
* European Commission (2020). Open Science and European Research Area Policy.
* OECD (2021). Knowledge-based Capital: Key Analyses and Policy Implications.
* Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης (2021). Βίβλος Ψηφιακού μετασχηματισμού 2020-2025. https://digitalstrategy.gov.gr/
* HEAL-Link, ΚΑΛΛΙΠΟΣ, ΕΛΙΔΕΚ – Εθνικά αποθετήρια ανοικτής γνώσης.